TBMM Yapay Zeka Araştırma Komisyonu Başkanı ve AK Parti Eskişehir Milletvekili Fatih Dönmez, Komisyon’un çalışmalarını mayıs ortalarında tamamlayacağını, Türkiye’nin küresel rekabette ihtiyaç duyduğu ve buna bağlı olarak çalışma yapılması gereken alanlara ışık tutacak “vizyon belgesi” niteliğinde tatminkar bir raporun ortaya çıkacağını belirtti.
Dönmez, Yapay Zeka Araştırma Komisyonu’nun çalışmalarını AA muhabirine anlattı.
Komisyon’un Ocak ayında görev dağılımı yaparak faaliyetlerine başladığını hatırlatan Dönmez, 3-4 ay içinde Komisyon’un çalışmalarını tamamlamayacağını dile getirdi.
Hedeflerinin bilimle, adaletle ve toplumsal duyarlılıkla şekillenen bir yapay zeka ekosistemi yaratmak olduğunu vurgulayan Dönmez, Komisyon üyelerinin konuya partilerüstü bir anlayışla yaklaştığını söyledi.
İlk toplantıda yol haritasını şekillendirebilmek için Komisyon üyelerinden öneriler aldıklarını kaydeden Dönmez, kamu kurum ve kuruluşlarının yanı sıra özel sektörden, üniversitelerden, sivil toplum kuruluşlarından yapay zeka alanında yetkin uzmanlardan bir havuz oluşturduklarını ve bu isimleri dinlemeye başladıklarını vurguladı.
Kamunun yapay zeka konusunda hangi seviyede olduğunu görmek için ilk olarak kamu kurum ve kuruluşlarını dinlemek istediklerini anlatan Dönmez, komisyon üyeleriyle TÜBİTAK ULAKBİM Veri Merkezi’ni ziyaret ederek Türkiye’nin en güçlü süper bilgisayarı ARF ACC’yi incelediklerini ve burada kapsamlı bir sunum aldıklarını aktardı.
Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi, Kişisel Verileri Koruma Kurumu, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumundan yetkililerin de ayrı ayrı Meclis’e gelerek Komisyon üyelerini yaptıkları çalışmalar hakkında bilgilendirdiğini kaydeden Dönmez, “17 Şubat’ta İstanbul Teknik Üniversitesi ve Koç Üniversitesi’ni ziyaret edeceğiz. Her ikisi de yapay zeka alanında iddialı üniversitelerimiz.” ifadesini kullandı.
“Farkındalık yaratacak bir vizyon belgesi olacak”
Komisyon’un bir aylık ek süre alma hakkını kullanabileceğini dile getiren Dönmez, “Mayıs ortalarında çalışmalarımızı tamamlamış olacağız.” diye konuştu.
Çalışmalarını tamamladıktan sonra birkaç ay içerisinde Komisyon raporunu tamamlayacaklarını anlatan Dönmez, “Ben tatminkar bir rapor ortaya çıkacağı kanaatindeyim. Sonrasında ihtiyaç olursa, Meclisimizin takdirinde; bununla ilgili çalışmalar devam ettirilebilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Komisyon Başkanı Dönmez, çalışmalar neticesinde hazırlanacak raporun sadece mevzuat gereksinimine altyapı oluşturan bir rapor olmayacağını, aynı zamanda yeni iş alanları oluşturmak, veri ekosistemlerini desteklemek, yapay zeka ilkeleri ve etik standartları hazırlamak, yapay zeka ile ilgili Ar-Ge yatırımlarını belirlemek, öncelikli uygulama ve yatırım alanları tespit etmek, yapay zekanın getireceği sosyoekonomik değişimlere hazır olmak, yapay zeka çağına uygun yönetişim mekanizmaları oluşturmak, uluslararası düzeyde iş birliklerini güçlendirmek, yapısal ve iş gücü dönüşümünü hızlandırmak, tersine beyin göçünü artırmak, yapay zeka alanında bilimsel üretkenliği artırmak gibi Türkiye’nin küresel rekabette ihtiyaç duyduğu ve buna bağlı olarak çalışma yapılması gereken alanlara ışık tutacak, farkındalık yaratacak bir “vizyon belgesi” olacağını kaydetti.
“Yapay zekanın üretkenliği ve verimliliği artıracağı kanaatindeyim”
Dönmez, Komisyonun, 3 başlık halinde çalışmalarının yürütülmesinin öngörüldüğünü; bu başlıkların “yapay zeka konusundaki kazanımlar”, “yapay zekanın risklerinin tespiti ve tedbirlerin alınması” ve “hukuki altyapı” olduğunu aktardı.
Mevzuat çalışmaları konusunda diğer ülkeleri incelediklerini ifade eden Dönmez, ABD serbest bir yaklaşımla, önceden idari ve teknik regülasyona gitmeden bu teknolojinin gelişmesini desteklerken, Avrupa Birliği’nin bu konuda regülasyonlarla bir çerçeve çizmeye çalıştığını anlattı.
Türkiye’de yapay zeka alanında henüz bir yasal düzenleme olmadığını, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisince hazırlanan Ulusal Yapay Zeka Strateji Belgesi kapsamında çalışmaların devam ettiğini kaydeden Dönmez, Komisyon’a davet ettikleri uzman isimlerden “yasal düzenleme ihtiyacı olup olmadığı” konusunda fikir aldıklarını ve bu fikirleri not ettiklerini belirtti.
Fatih Dönmez, yapılan çalışmalar neticesinde yapay zeka alanında bir yasal düzenlemeye ihtiyaç olduğuna yönelik bir fikir oluşursa, bunu Komisyon raporuna dercedeceklerini de bildirdi.
Erken bir regülasyon teknolojilerin gelişmesine engel olabilecekken, çok geç kalınmasının da sıkıntılar oluşturabileceğine işaret eden Dönmez, “temel hak ve hürriyetleri koruma” ile “yapay zeka teknolojilerini kullanma” arasında bir denge olması gerektiğinin altını çizdi.
Yapay zekanın bir taraftan üretkenliği ve verimliği artırmak için fırsatlar sunarken diğer taraftan da bazı riskleri barındırdığına dikkati çeken Dönmez, bazı meslek grupları açısından zorlanmalar olabileceğini ama aynı zamanda yeni iş fırsatlarının da doğabileceğini vurguladı.
Dönmez, yapay zeka kullanımının, gelecek 10 yıl içinde Türkiye’nin milli gelirine yaklaşık yüzde 5 ilave katkısının olabileceğinin öngörüldüğünü; bunun zaman içerisinde daha da netleştirileceğini söyleyerek, “Yapay zekanın üretkenliği ve verimliliği artıracağı kanaatindeyim.” dedi.
“Yazılım ve bilgisayar mühendisliği alanında yetişen insan kaynağı bu alana eğilebilir”
Yapay zeka alanındaki insan kaynağı ihtiyacına işaret eden Dönmez, “Komisyon olarak, attığımız somut adımlar ve yapay zekanın güncel durumuna göre yeni planlamalarımız ve çalışmalarımız olacak.” ifadesini kullandı.
Dönmez, “Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcımız Cevdet Yılmaz’ın başkanlığında bir Koordinasyon Kurulu oluşturuldu. Hem kamunun hem özel sektörün bu alanda ihtiyaç duyduğu uzman yetiştirilmesi konusunda bir planlama yaptıklarını biliyoruz. İlk etapta yaklaşık 50 bin insan kaynağına ihtiyacımız var gibi gözüküyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye’nin yıllardır yazılım ve bilgisayar mühendisliği alanında birçok insan yetiştirdiğini belirten Dönmez, şunları paylaştı:
“Yazılım ve bilgisayar mühendislerinin bu alana eğilmesi çok daha kolay gözüküyor. Bununla birlikte bir çok üniversitemizde ön lisans, lisans ve lisansüstü programları da açıldı. Üniversitelerdeki yapay zeka ile ilgili bölümlerin müfredatı ile ilgili koordinasyonu YÖK, İstanbul Teknik Üniversitesi’ne (İTÜ) vermiş. Önümüzdeki hafta İTÜ’ye gittiğimizde bu konuda daha detaylı bilgi alacağız.”
Komisyon Başkanı Dönmez, sadece yazılım tarafında değil, üretim için de hazırlık yapılması gerektiğinin altını çizerek, “Bu yazılımlar, büyük süper hızlı bilgisayarlara ve veri işleme merkezlerine ihtiyaç duyuyor. O alanda da donanımsal olarak bir altyapıyı kurmamız gerekiyor. Yerli bir ekosistem için atılması gereken adımlar neler, Komisyon çalışmaları esnasında görmüş olacağız.” diye konuştu.
Yurt dışında yapay zeka alanında çalışan bir çok Türk uzmanın olduğuna dikkati çeken Dönmez, “Bu isimlerin bir kısmını, Komisyonumuza davet ettik. Onların da çalışmalarımıza katılımı söz konusu olacak. Yerli ve milli bir ‘yapay zeka ekosistemi’ için yurt dışında deneyim kazanmış arkadaşlarımızın da Türkiye’ye gelerek bu alanda çalışmalar yapmasını bekliyoruz. Ben ümitvarım.” sözlerini sarf etti.
